artikelen
De hand van God
(5 april 2014)
Toen Maradonna
zijn voetbalploeg naar de winst kopte was
dat een prachtig doelpunt. Alleen bleek bij nauwkeurige
bestudering van de televisiebeelden dat Diego de bal niet
alleen met zijn hoofd maar ook op slinkse wijze met zijn hand
de zo doeltreffende beweging had meegegeven.
“De hand van God” las je in de pers, en zo staat dat doelpunt
ook bekend, als werd het gescoord door de hand van de
Allerhoogste.
Sporters hebben er sowieso een
handje van om over hun prestaties de zegen van
God te vragen. Voetballers slaan een kruisje bij het betreden van het veld, en
het
gebeurt nogal eens dat een Rooms Katholiek geestelijke bij een motorrace de
brullende monsters zegent, of, bij een Tour de France etappe vanuit zijn
woonplaats
een mis opdraagt.
Straf van God
Wij protestanten
zijn, misschien beter gezegd, waren, meer van de andere kant
van de hand van God. Toen in 1953 door een combinatie van een Noordwester
storm, springvloed en toch niet zulke heel fantastische dijken een groot deel
van
ons land onder water liep zagen zware gelovigen uit die tijd daarin de straf van
God
voor ons zondig leven. Ikzelf was nog niet geboren, dus aan mij kan het niet
gelegen
hebben, maar je vraagt je wel wat al die arme Zeeuwen hadden uitgehaald waarvoor
ze dan zo zwaar gestraft zouden moeten worden. En waarom zijn dan sommige
mensen verdronken, en andere weer gered? Iemand uit een gezin die uit logeren
was
en zo de verdrinkingsdood ontliep pijnigde zich zijn hele verdere leven met de
vraag
waarom hij wel en zijn ouders en broers en zussen de ramp niet hadden overleefd.
Toen op Koninginnedag 2009 in Apeldoorn een auto op het publiek inreed werden
zeven mensen gedood. Een mevrouw die ook van plan geweest was de koninklijke
stoet te gaan bekijken had er op het laatste moment van af gezien. En juist op
de plek
waar ze gewoontegetrouw zou zijn gaan staan vielen die dag de doden. Ze zag het
als
een ingrijpen van God, van een Engel, die haar beschermd had. Maar als argeloze
lezer vraag je je dan af waarom zij wel en die andere zeven niet.
Zonde
Dat kun je je ook
afvragen bij ernstige ziektes. De een glijdt als vanzelf door het leven,
nauwelijks ziek, en overlijdt als een oude man rustig in zijn slaap. Een ander
heeft van
jongs af aan te kampen met ziekte en kwalen. Hij lijdt aan zijn bestaan, heeft
altijd wel
ergens pijn, en eindigt op een zwaar sterfbed.
In het Nieuwe Testament komen de schriftgeleerden en farizeeën bij Jezus, en
willen
graag van hem weten waarom iemand blindgeboren is. “Heeft hijzelf gezondigd, of
zijn
ouders?”
“God heeft immers gezegd dat hij het kwaad van de ouders zal wreken tot in het
zoveelste geslacht?”
Jezus wil niets te maken hebben met zo’n manier van redeneren.
En hij geneest de man. Maar ook in de verhalen uit het Nieuwe Testament komt
steeds
de vraag weer op: waarom hij wel, en waarom die ander niet? Ongemakkelijk voel
ik me
altijd bij dat verhaal van die man die 38 jaar ziek is en nooit op tijd bij het
borrelende water
weet te komen.
De oud-politica Els Borst is onlangs overleden. Haar lichaam werd gevonden in
haar
garage. De politie weet nog niet precies wat er gebeurd is. Maar dominee Van
Andel van
de Hersteld Hervormde Kerk in Montfoort weet het wel: “Borst was een engel des
doods”,
zegt hij. “Toen de euthanasiewet erdoor was zei ze: Het is volbracht. Maar God
laat niet
met zich spotten.”
Het is volbracht
“Het is
volbracht,” waren, in de versie van het evangelie van Johannes, de laatste
woorden
van Jezus aan het kruis. Het zijn beladen woorden, en het is een tekst die je in
het dagelijks
leven niet zomaar gebruikt, tenzij je de gewoonte hebt je taal met uitdrukkingen
uit de tale
Kanaäns te larderen. Ik ken mensen die dat doen. Als ze ergens zin in hebben,
hebben ze
het over het blij vooruitzicht dat hen streelt, en als ze ’s avonds de lamp aan
doen zeggen
ze: er zij licht.
Uiteraard was het niet fijnzinnig van mevrouw Borst om, juist bij een onderwerp
als
euthanasie, en juist op Goede Vrijdag, die woorden te gebruiken als een zucht
van
verlichting, zo van, het is me gelukt! Aan de andere kant: Juist op zulke dagen
ligt het voor
de hand om teksten te citeren die op dat moment in het kerkelijk jaar actueel
zijn en door je
hoofd gaan.
Dat ze het citaat bezigde om de christelijke tegenstanders van de wet nog even
extra te jennen
kun je je haast niet voorstellen. Ik kan me daarnaast trouwens ook niet
voorstellen dat je echt
trots bent op een wet waarin euthanasie geregeld wordt. Berusting, dat het
blijkbaar niet anders
kan, zou meer mijn gevoel zijn.
Het is niet mijn gewoonte om van
mijn teksten voor deze pagina preken te maken. Maar het
moet me deze keer, we zitten midden in de lijdenstijd, wel van het hart dat, als
we geloven dat
Jezus aan het kruis heeft geleden en is gestorven, en ik neem aan dat dominee
Van Andel dat
doet, we ook geloven dat Hij dat toch juist gedaan heeft tot vergeving van al
onze zonden?
En wie zijn wij dan om vast te stellen waar de hand van God zijn werk al dan
niet gedaan heeft?
Kees Steketee