artikelen

Is polariseren zo verkeerd ?
(23 oktober 2010)

Tegenpolen trekken elkaar aan. Het is
een natuurkundig gegeven. Magnetisme
werkt vanuit dat principe. Het schijnt
zelfs dat de aarde daardoor niet
helemaal rond is, maar bij Noord- en
Zuidpool wat is afgeplat. De beide
uitersten trekken naar elkaar toe.
Als je twee magneten met gelijke polen
naar elkaar richt stoten ze elkaar juist
af.
Zo redenerend zou je kunnen zeggen
dat polariseren, dat wil zeggen, het
accentueren van de tegenstellingen,
verbindend werkt.

Gezien alle commotie tijdens de meest wonderlijke kabinetsformatie die we ooit hadden,
ervaren we dit doorgaans niet als zodanig.
Polariseren werpt dammen op. Het tegengestelde daarvan, verbinden, samenwerken, noemen
we bruggen bouwen. Twee manieren om het water over te steken, maar wel twee heel
verschillende manieren

Sport
Ik ken iemand die een hartstochtelijk fan is van een grote landelijke voetbalclub. Laten we er
geen doekjes om winden, het gaat om Ajax. De jongen heeft een slechte zondagavond als zijn
club heeft verloren.
En hij is blij als het goed gaat. Als er doordeweeks in Europees verband wordt gewonnen is hij
helemaal door het dolle heen.
Maar hij kan er daarnaast ook erg van genieten als andere Nederlandse clubs, in heel andere
Europese toernooien, verliezen. Want, zelfs al spelen ze niet om dezelfde prijzen, het zijn en
blijven tegenstanders. Ik begrijp dat nooit. Ik ben van oudsher ook fan van Ajax maar vind het
ook mooi als het goed met FC Groningen gaat. Zoiets bestaat voor de doorgewinterde fanatieke
fan kennelijk niet. Het is de een of de ander. Een tussenweg is er niet.

Kerk
In de kerken hebben we door de eeuwen heen gezien dat we meer tegenstellingen benadrukken
dan overbruggen. Het is niet voor niets dat we zo ontzettend vaak als kerken gescheurd zijn. En
dat we nu proberen Samen op Weg te gaan mogen we van mij toejuichen, maar het lijkt ook op
‘van de nood een deugd maken’.
In sommige gemeenten krijg je zelfs het gevoel dat we al wat aan de late kant zijn…
In dit verband hoorde ik laatst een mooi verhaal. De vereniging van Huisvrouwen zou een
bezoek brengen aan de pas geopende plaatselijke moskee en zou daar worden rondgeleid door
een aantal moslimvrouwen. Toen de huisvrouwen bij de moskee aankwamen vonden ze die
gesloten. Na wat heen en weer getelefoneer bleek dat er elders in de stad een andere moskee
was geopend. Omdat die wat minder groot was dan die andere wisten de dames dat niet, hij viel
niet zo op. Maar net zoals we in de meeste plaatsen niet kunnen spreken van ‘de’ kerk, zo
kunnen we het ook niet hebben over ‘de’ moskee. Ook de moslims hebben zo hun
denominaties…

Streek
Een bekende tegenstelling is ook Nederlanders-Belgen en Groningers-Friezen. Zelf ervoer ik
onlangs de tegenstelling Groningers-Drenthen…
Op 28 augustus speelden Euwe de Jong en ondergetekende een concert in Anloo. In verband
met ‘Groningen ontzet’ stonden ook het Groninger en het Drents volkslied op het programma.
Met dat doel hadden we een A5je bedrukt met aan de ene zijde ‘Van Lauwerszee tot Dollard tou’,
en aan de andere kant ‘Ik heb u lief mijn heerlijk landje’.
Toen ik aankondigde dat op de voorzijde het Groninger Volkslied stond werd er gelijk
gereageerd: hoezo voorzijde? En dat terwijl ik van plan was bij het Drentse lied hetzelfde te
doen. Het als grap bedoelde creëren van de tegenstelling werd direct serieus genomen…

Politiek
Het CDA-congres op 2 oktober werd een kijkcijferhit. Anderhalf miljoen mensen zaten de hele
dag aan de buis gekluisterd.
Afgezien van een kleine onderbreking om toch een stukje Kunstmonument in Loppersum mee
te maken, was ik één van die anderhalf miljoen. Er maakte zich van mij een soort continu
voortdurende ontroering meester. Ik kon me van zowel de voorstanders als de tegenstanders
van het regeerakkoord hun argumenten voorstellen. En ik vroeg me steeds af waar die
ontroering toch vandaan kwam. Gaandeweg kreeg ik het idee dat dat te maken had met het feit
dat er wel tegenstellingen aan het licht kwamen, maar dat er niet gepolariseerd werd op de
manier zoals we dat zo vaak meemaken: de mensen die het niet met elkaar eens waren zochten
haast wanhopig een weg om toch samen te kunnen blijven doorgaan.
Natuurlijk zag je enige ergernis van de ene groep als de andere aan het woord was, en de
commentaren waren soms niet mals, maar de intentie was om er samen uit te komen. Je hoefde
geen CDA-lid te zijn om te worden gepakt door de uitzending…

Slot
Ik geef hier geen oordeel over onze nieuwe regering. Ik begrijp dat de voorpagina van de
kerkbode daarvoor niet de plaats is.
Wel vind ik dat het angstvallig bedekken van tegenstellingen, of dat nou in de politiek is, of in
het dagelijks leven, maar ook in de kerk, altijd een wat grijze massa oplevert.
Ik prijs me gelukkig dat we niet een systeem hebben, zoals in Amerika, waarbij de meerderheid,
zelfs al is die maar 51%, alles voor het zeggen heeft. Bij zo’n systeem hoeft de regering geen
enkele rekening te houden met wat die andere 49% ervan vinden. Dan creëer je echt
tegenstellingen.
Als ons polariseren tweeledig is, het noemen van de tegenstellingen én het proberen een
manier te vinden om daar samen mee om te gaan, is het misschien wel een heel goede manier,
niet alleen om politiek te bedrijven, maar ook om als mensen samen te leven.
In de kerk, met de buren, eigenlijk overal…

Kees Steketee

> STARTPAGINA
> ARTIKELEN