artikelen   

>  STARTPAGINA
>  ARTIKELEN

Boekbespreking: (30 juni 2007)

Willem Oosterbeek,
Gordel van God
een voettocht langs ’s Heeren wegen
Immerc bv, Wormer, 2006; 141 blz.

“De bijbel is er nog een boek met status en niet
zomaar een catalogus waar je alleen de items uit
kiest die je bevallen.”
Zomaar een zin uit het boek dat Willem
Oosterbeek schreef over zijn voettocht die hij
maakte langs de Bible Belt. Een zin ook die je aan
het denken zet en je ook gelijk duidelijk maakt in
wel een spagaat mensen leven voor wie die zin
niet een aardige one-liner is maar die hem als
uitgangspunt van hun denken nemen.

De Bible Belt is een denkbeeldige strook land die min of meer diagonaal door Nederland loopt, van
Staphorst via Veluwe, Betuwe, Alblasserwaard en de Zuid-Hollandse eilanden tot in Zeeland. Het
gebied kenmerkt zich door de aanwezigheid van opvallend grote groepen streng gelovigen, zware
gereformeerden uit de hoek van de Gereformeerde Gemeente tot de Oud-Gereformeerden en
Gereformeerde Bonds Gemeenten van de Hervormde kerk. Politiek is men doorgaans georiënteerd
op de SGP.
De schrijver zelf hoort niet tot een dergelijk kerkgenootschap. Hij is kerkelijk opgevoed, heeft geloof
en kerk laten varen, en gaat uit een soort nostalgie op zoek naar de sfeer en de gedachtewereld van
de kerk van zijn jeugd. Hij meent die te kunnen vinden in de bovengenoemde groepen.
Het is, laat ik het direct maar zeggen, een bijzonder lezenswaardig boek geworden, dat schrijver
dezes ongeveer non-stop heeft uitgelezen.
Oosterbeek gaat op zijn voettocht op bezoek bij predikanten en gemeenteleden. Hij ontmoet in eerste
instantie nogal wat weerstand. Vaak als er over mensen uit de zwarte kousen kerken wordt
geschreven of gesproken wordt een wat negatief beeld opgeroepen. Deels uit vooringenomenheid,
deels uit onwetendheid. Die vooringenomenheid blijkt ook uit de reacties van sommigen: “Als over
ons geschreven wordt gaat het alleen over inenten tegen polio.”
Maar er is natuurlijk veel meer. We hebben te maken met mensen met principes die ze, toegegeven,
soms erg rigide handhaven. Ik zag een film (“De Uitverkorenen”) over de ondergang van een
gigantisch internetbedrijf uit Putten, op de Veluwe, waarin min of meer duidelijk werd dat de directeur
zijn principes zwaarder liet wegen dan de miljoenen van zijn zaak. De financieel directeur die een
verhouding had met zijn dochter en haar zwanger had gemaakt kon zonder meer vertrekken, terwijl hij
in staat leek te zijn de financiële wanorde van de zaak weer recht te trekken. Wel werd in die film ook
weer een stereotiep, en mijns inziens ook nog verkeerd, beeld geschetst.
Vader speelde, heel gebruikelijk natuurlijk, op het harmonium, maar op de lessenaar stond nota bene
een liturgie met een versje uit Zingend Geloven.
En dat zingen ze daar zeker niet!
Maar terug naar Oosterbeek.
Hij bezocht vele kerkdiensten, ook doordeweeks op de woensdagavond en verhaalt daar smakelijk
over.
Ook over de bijeenkomsten van jeugdclubs op de zaterdagavond gaat het. Er komt een soort
Gereformeerde Disco langs waar geen muziek gedraaid wordt, want de jongeren willen vooral met
elkaar praten. Geef ze eens ongelijk zou ik haast zeggen…
Dat hij zijn tocht te voet onderneemt had enerzijds een bijbelse achtergrond, (“wat is bijbelser dan een
voettocht?”) en anderzijds een praktische. Hij hoopte zo gemakkelijker in contact te kunnen komen
met de mensen die hij zo graag beschreef. In de praktijk viel dat, wegens de al genoemde weerstand,
wat tegen.
Toch is het hem gelukt verschillende dominees en gemeenteleden te spreken te krijgen. Verrassend
vond hij de verregaande pluriformiteit die hij in die kringen aantrof.
Naast interessante verhalen over aardse zaken (winkels met speciale kleding en hoedjes) lezen we
een lugubere geschiedenis over een familie die een zondig broertje op gruwelijke wijze vermoordt
omdat de duivel in hem huist.
Oosterbeek beschrijft het allemaal even vlot, en het is een genoegen om het te lezen.
Of hij vooroordelen weet op te ruimen moeten we helaas betwijfelen: de mensen die die vooroordelen
hebben zijn vast niet de eersten die de ‘Gordel van God’ zullen lezen.
Maar ik heb er van genoten!

Kees Steketee

>  STARTPAGINA
>  ARTIKELEN